Κριτική Τίτλος: «Η Ευνοούμενη» (The Favourite) / Σκηνοθέτης: Γιώργος Λάνθιμος / Παραγωγή: 2018
Βρισκόμαστε στον 18ο αιώνα και η Βασίλισσα Άννα (Olivia Colman) βρίσκεται στο θρόνο, υποβοηθούμενη (και κυρίως υποκινούμενη) από την επιστήθια φίλη της Λαίδη Σάρα (Rachel Weisz). Όταν η Άμπιγκεϊλ (Emma Stone) θα έρθει στο παλάτι και από τέως αριστοκράτισσα θα γίνει υπηρέτρια, οι ισορροπίες μεταξύ Βασίλισσας και Λαίδης Σάρα θα ταραχθούν με τη νεόφερτη Άμπιγκεϊλ να κινεί τα νήματα σε αυτό το ερωτικό παιχνίδι εξουσίας.
Πρόκειται για ένα σενάριο με βασιλικές δολοπλοκίες που έχουμε δει πολλές φορές, η καινοτομία του σκηνοθέτη Γιώργου Λάνθιμου ωστόσο είναι ότι προσθέτει το ερωτικό στοιχείο ανάμεσα σε τρεις γυναίκες πρωταγωνίστριες (όσο για τους άνδρες αυτοί παρουσιάζονται με λιγότερο κολακευτικό τρόπο στην ταινία).
Επιπλέον, ο σκηνοθέτης αποφασίζει να ξεδιπλώσει την πλοκή υπό ένα σύγχρονο πρίσμα, κάτι που υποστηρίζει τη λειτουργία της ταινίας ως μία καλοστημένη φάρσα σε μορφή ταινίας περιόδου. Γιατί ο Λάνθιμος παραδόξως καταφέρνει να φέρει εις πέρας αυτό το δύσκολο εγχείρημα και να κάνει ένα φαινομενικά απλό σενάριο με βασιλικές πλεκτάνες να φαντάζει επίκαιρο (από κάποιον άλλο σκηνοθέτη αυτό ίσως να ακροβατούσε στα όρια του γκροτέσκου, όχι όμως από τον Γιώργο Λάνθιμο. Εδώ οι στυλιζαρισμένες τεχνικές του ταιριάζουν γάντι με το ιντριγκαδόρικο κλίμα μιας ταινίας περιόδου).
Συγκεκριμένα, ο σκηνοθέτης μαζί με τους σεναριογράφους αποφασίζουν να αποδώσουν τις μηχανορραφίες με μια σύγχρονη-πανκ-αλήτικη πινελιά. Αυτό γίνεται αμέσως αντιληπτό από την αρχή της ταινίας: Από τις εξωφρενικές συμπεριφορές, τις εκφράσεις των ηρώων, τις ανέκφραστες κωμικές ατάκες (εφάμιλλες της βρετανικής σάτιρας) μέχρι και τους διαλόγους που αφορούν σε σύγχρονες λέξεις και εκφράσεις. Με αυτές τις τεχνικές είναι σαν ο σκηνοθέτης να μας κλείνει εξαρχής το μάτι και να μας λέει ότι αυτό που πρόκειται να παρακολουθήσουμε είναι μία καλοστημένη φαρσοκωμωδία. Μία κωμωδία όμως υψηλού επιπέδου και αισθητικής δουλεμένης με μεγάλη λεπτομέρεια (προσέξτε π.χ. τον τρόπο με τον οποίο ακόμα και στα κοστούμια προσθέτονται σύγχρονες πινελιές) και ένα soundtrack που, εκεί που σε γοητεύει με την D960 του Schubert και το La Nativité du Seigneur του Messiaen (ποιος άλλος θα το χρησιμοποιούσε ως soundtrack σε ταινία;;;), σε αποστομώνει με τον Elton John στους τίτλους τέλους. (Αν και αυτή η χειρονομία ταιριάζει γάντι με τη σύγχρονη προσέγγιση στην ταινία -και άλλωστε μιλάμε για μία κωμωδία-, με κάνει να αναρωτιέμαι πώς θα μπορούσε να μεγαλουργήσει ο Λάνθιμος σε μία ταινία με πιο σοβαρό ύφος όπου το γέλιο και η εκκεντρικότητα δεν αποτελούν βασικό συστατικό της.)
Και μιας και αναφερόμαστε σε τεχνικές, πολλά έχουν ειπωθεί από κριτικούς μέχρι bloggers (μέχρι bloggers-κριτικούς και κριτικούς-bloggers) για τους fisheye ευρυγώνιους φακούς, ωστόσο νομίζω ότι δίνουμε πολύ σημασία σε κάτι ασήμαντο: το αν προσφέρουν κάτι ή όχι δεν νομίζω ότι θα έπρεπε να μας απασχολεί, πρόκειται για μία στυλιστική παρέμβαση. Βέβαια, η αλήθεια είναι ότι σε συνδυασμό με την whip pan τεχνική (γρήγορη κίνηση της κάμερας ώστε ίσα-ίσα να φαίνονται στην οθόνη ραβδώσεις) προσδίδει ένα αίσθημα αγχωτικής κίνησης σε ένα αχανές αλλά κλειστοφοβικό περιβάλλον, που παρά τους ατελείωτους χώρους του, κάθε γωνία φαίνεται να κρύβει τα δικά της προσωπικά μυστικά. Όμως, ως εικαστική παρέμβαση, πιστεύω ότι οφείλουμε απλώς να επισημάνουμε την τεχνική χωρίς να υπερ-αναλύουμε τις προσδοκίες του σκηνοθέτη (υπάρχουν ταινίες που σχεδόν σε κάθε πλάνο έχουν διαφορετικές τεχνικές κι όμως δεν είναι συνετό να ψάχνουμε συμβολισμούς στο καθετί).
Πρόκειται, ωστόσο, για τεχνικές που κατάφεραν και εντυπωσίασαν τους σύγχρονους κριτικούς και άνοιξαν το δρόμο για τα Όσκαρ. Και όσον αφορά τις ερμηνείες (και υποψηφιοτητες για Όσκαρ), αυτή της Olivia Colman ως βασίλισσας Άννας πράγματι είναι καλή, ενώ πιο μέτριες είναι οι ερμηνείες από το υπόλοιπο καστ.
Όπως και να έχει, η αλήθεια είναι ότι η ταινία είναι αρκετά αξιόλογη για τα Όσκαρ (σε προσωπικό επίπεδο τη βρήκα καλύτερη από το Ρόμα) και ο μόνος μου ενδοιασμός, σε άκρως προσωπικό επίπεδο, έχει να κάνει με τη θεματολογία της ταινίας που μας δείχνει ότι μια γυναίκα χρησιμοποιεί με φθόνο οποιοδήποτε μέσο για πετύχει τον στόχο της και το αποτέλεσμα είναι σχεδόν δοξαστικό, ενώ οι άντρες δυστυχώς παρουσιάζονται ως ανήθικοι (για να μην πω αποβράσματα). Με την ευκαιρία να αναφέρω ότι πέρα από σκηνές με κυνήγι, περαιτέρω απεικόνιση βίας στα ζώα αποφεύγεται στο τσακ.
Πέραν τούτων, τα υπερβολικά τεχνικά μέσα δεν αφαιρούν από την ποιότητα της ταινίας ως σύνολο: ως καλογυρισμένη δραματική κωμωδία Η Ευνοούμενη πετυχαίνει τον σκοπό της και είναι άρτια. Σαφώς η καλύτερη προσπάθεια του Γιώργου Λάνθιμου μέχρι σήμερα.
Προσωπική αξιολόγηση: Β (Πολύ καλή)
