Τίτλος: Οι Νύχτες της Καμπίρια (Le Notti di Cabiria)
Σκηνοθέτης: Federico Fellini
Παραγωγή: 1957
Η αλήθεια είναι ότι δεν ήθελα να γράψω γι αυτή την ταινία, γιατί οποιαδήποτε απόπειρα προσέγγισης πιστεύω θα μπορούσε να μειώσει την ανθρωπιστική της αξία. Όμως δεν άντεξα, σκέφτηκα ότι αν γράφοντας γι’ αυτήν μπορέσω να πείσω έστω και έναν άνθρωπο να την δει, τότε αξίζει!
Το σενάριο ακούγεται απλό: παρακολουθούμε διάφορες στιγμές από τη ζωή της Καμπίρια – μιας αφελούς, αλλά πολύ συμπαθούς πόρνης που ζει στη παράγκα της σε ένα φτωχικό προάστιο της Ρώμης. Τη μία κακουχία διαδέχεται η άλλη, καθώς η Καμπίρια γνωρίζει διάφορους άνδρες που την εκμεταλλεύονται. Ουσιαστικά φαίνεται σαν όλος ο κόσμος να είναι στραμμένος εναντίον της. Ακόμα και στιγμές που για άλλους είναι στιγμές ξεγνοιασιάς και διασκέδασης, για την ίδια είναι εφιάλτης: στη μέση της ταινίας παρακολουθούμε την Καμπίρια να μπαίνει σε ένα θέατρο για να δει μία παράσταση ενός ταχυδακτυλουργού, πιστεύοντας ότι έτσι θα ξεχάσει τα προβλήματά της. Ωστόσο τη στιγμή που πάει να καθίσει στη θέση της, ο ταχυδακτυλουργός θα τη σηκώσει στη σκηνή όπου, αφού την υπνωτίσει, δεν θα διστάσει να την εξευτελίσει μπροστά σε ένα κοινό που δεν διστάζει να γελάει με τα καμώματά της στη σκηνή. Πραγματικά είναι λες και δεν υπάρχει ούτε καν μία άσπρη μέρα για την δύσμοιρη Καμπίρια. 
Η προσωπικότητα της Καμπίρια σκιαγραφείται και ξεδιπλώνεται μέσα από λεπτομέρειες: το γλυκόπικρο χαμόγελο της, τις κάλτσες μέχρι τον αστράγαλο, τον μελαγχολικό ενθουσιασμό της για τη ζωή των πλούσιων, τη συμπόνια της για τους φτωχούς, την περηφάνια της για το σπιτικό της (στην κυριολεξία τίποτα περισσότερο από μία παράγκα). Ο χαρακτήρας της δεν θα μπορούσε να είναι πιο αγνός μέσα σε όλη την αφέλειά του. Η ανάγκη της “ηρωίδας” για στοργή και αποδοχή διαφαίνεται με κάθε κίνησή της, είτε κρατάει αγκαλιά μια κότα είτε έναν σκύλο. Ακούγονται μελοδραματικά κι όμως δεν είναι. Ο Φελίνι ξέρει πώς να αποφύγει το μελόδραμα και τις εύκολες συγκινήσεις ακόμα κι όταν η ταινία ανασαίνει μέσα από την τόσο μεσογειακά ανθρώπινη μουσική του Νίνο Ρότα.
Σε πολλές ταινίες του ο Φελίνι φαίνεται να ενδιαφέρεται για το πώς οι χαρακτήρες του -τους οποίους παρουσιάζει ως απλούς, καλοκάγαθους ανθρώπους οι οποίοι ζούνε σε έναν σκληρό κόσμο όπου κυριαρχεί το χρήμα, οι υλικές και σαρκικές απολαύσεις-, πώς αυτά τα ίδια άτομα ουσιαστικά ζητούν οι ίδιοι την εξιλέωση και το νόημα της ύπαρξής τους. Δύο σκηνές ξεχωρίζουν στις Νύχτες της Καμπίρια ως προοίμιο αυτής της εσωτερικής αναζήτησης και πνευματικής αφύπνισης: η πρώτη όταν η Καμπίρια θα συναντήσει έναν καλό Σαμαρείτη τα ξημερώματα, ο οποίος μοιράζει ρούχα και τρόφιμα σε φτωχούς που ζούνε σε σπηλιές (!!!) «Πώς αποφάσισες να κάνεις αυτή τη δουλειά», θα ρωτήσει η Καμπίρια. «Ούτε κι εγώ ξέρω», θα απαντήσει ο ίδιος. Μπορούμε να πούμε ότι αυτό είναι ένα από τα περιστατικά που θα σταθούν αφορμή για να προβληματίσουν την Καμπίρια και να βγάλουν πιο κοντά στην επιφάνεια τον φιλεύσπλαχνο εαυτό της, ή καλύτερα, να την κάνουν να αναζητήσει ένα νόημα στη ζωή της, το όποιο ίσως και να κρύβεται στο υποσυνείδητο όλων μας (όπως ακριβώς συμβαίνει και με την Καμπίρια). Αργότερα στην ταινία, όταν η Καμπίρια αποφασίζει να επισκεφθεί με μία φίλη της ένα μοναστήρι, θα πει αρχικά, «Τι να ζητήσω, αφού τα έχω όλα!”», ενώ αργότερα θα αποφασίσει να ζητήσει «τη χάρη της Παναγίας». 
Μες στη φτώχεια της και τα προβλήματά της η Καμπίρια θα συναντήσει διάφορα πρόσωπα, όλοι άνδρες, που εμφανίζονται σαν από μηχανής Θεοί για να την βγάλουν από τη μιζέρια της, όλοι ωστόσο φαίνονται να θέλουν να την εκμεταλλευτούν. Μέσα σε όλη αυτή την εκμετάλλευση και γελοιοποίηση, σε μία σημαντική σκηνή στην ταινία, θα γνωρίσει τον Όσκαρ ο οποίος θα παρουσιαστεί ως ένας νέος άγγελος εξ ουρανού και ως σωτήρας της Καμπίρια, μιας και φαινομενικά είναι διαφορετικός από τους υπόλοιπους άνδρες που έχει γνωρίσει: ευγενικός, στοργικός, ευαίσθητος και δείχνει να νοιάζεται πραγματικά για την Καμπίρια ως άνθρωπο, μιας και αδιαφορεί να μάθει καν για το επάγγελμα της.
Η ταινία ξεχωρίζει για την απίστευτα ανθρώπινη και συγκινητική ερμηνεία της Giuletta Massina (σύζυγο του Φελίνι) η οποία βραβεύτηκε και με το βραβείο γυναικείας ερμηνείας στις Κάννες το 1957. Πιστεύω πως δεν υπάρχει άνθρωπος που μπορεί να δει αυτή την ταινία χωρίς έπειτα να τον έχει στοιχειώσει το αισιόδοξα πονεμένο χαμόγελο της Καμπίρια! Δεύτερος αυτουργός, φυσικά, ο ίδιος ο Φελίνι. Ευαίσθητη σκηνοθεσία χωρίς να είναι μελοδραματική, ουμανιστική προσέγγιση που αποφεύγει κάθε δογματισμό αλλά βασίζεται στην καθημερινότητα απλών ανθρώπων, λιτά αλλά ωραία πλάνα που δεν βαραίνουν τη γήινη αισθητική της ταινίας. Κυρίως όμως έκπληξη προκαλεί (όπως και στις υπόλοιπες ταινίες του Φελίνι) πως ο σκηνοθέτης καταφέρνει να φέρει μαζί τόσους διαφορετικούς κόσμους, διαφορετικά μέρη (είτε πρόκειται για ελιτίστικα νυχτερινά κλαμπ, είτε για εξοχικά μοναστήρια) και διαφορετικές τάξεις ανθρώπων, πλάθοντας έναν άκρως ρεαλιστικό κόσμο, και πείθοντάς μας εν τέλει ότι αυτές οι διάφορες δεν μπορούν να είναι παρά μόνο επιφανειακές…
Η ταινία αυτή με άγγιξε βαθύτητα με τον ουμανισμό και την αμεσότητά της. Μπορεί να μην έχει να κάνει με εγκεφαλικό κινηματογράφο, ούτε με Μπεργκμανικούς διαλόγους, ούτε με μία υπερβατική πνευματικότητα, ούτε με άκρατο λυρισμό – για να αναφέρω μερικά από τα είδη των ταινιών που έχω παρουσιάσει σε αυτό το ιστολόγιο. Έχει να κάνει όμως με ένα από τα πιο δύσκολα και βασικά “εμπόδια” στη ζωή μας: την ικανότητά μας να νιώθουμε άνθρωποι και την απίστευτη δύναμη που κατέχουμε να υπερπηδάμε κάθε εμπόδιο. Κορυφαία στιγμή για τον Φελίνι και τέτοια είναι η συναισθηματική αμεσότητα της ταινίας που δεν μπορώ παρά να την βαθμολογήσω πρώτα με την καρδιά μου και να της βάλω 10. Πρόκειται για μία ταινία που ο καθένας θα έπρεπε να δει για να θυμηθεί τις συναισθηματικές αδυναμίες μας και τις δυνατότητές μας.
Προσωπική Αξιολόγηση: 9,5/ 10
Πρωτοδημοσιεύθηκε: 20/08/09
Καλημερα Dynx. Ελπιζω η πολυμηνη απουσια σου να οφειλεται απλα σε αδιαθεσια ως προς το να γραψεις και οχι σε κατι αλλο (αν και στο διαστημα αυτο διαβασα κανα δυο post σου στο αλλο μπλογκ)…
Επιστροφη με μια σπουδαια ταινια. Θα ηθελα να μεινω στην συγκλονιστικη -και εδω- ερμηνεια της Giulietta Massina, να συμφωνησω επισης για το εκπληκτικο soundrack (αληθεια, ποιο soundrack του Nino Rota δεν ειναι εκπληκτικο;) και να πω οτι δεν ξερω αν ειναι η κορυφαια στιγμη του Φελινι οπως λες (ισως και να ειναι), αλλα προσωπικα θα την εβαζα μαζι με 8 1/2 και Dolce Vita (πιθανως η λιγοτερο αρτια καλλιτεχνικα απ' τις τρεις αλλα δικη μου αγαπημενη απ' τον maestro).
Καλη Πρωτομαγια φιλε μου και καλο μηνα.
H ταινία είναι εκπληκτική!
@Mike
Γεια σου Mike! Δεν έγραφα τόσο καιρό επειδή δεν ήμουν στην κατάλληλη ψυχολογική διάθεση να δω ταινίες! Το είχα ρίξει πολύ στο έξω…
Συγκλονιστική η Massina πράγματι. Την ταινία μου την είχε προτείνει ο Ετερώνυμος (αφήνει συχνά σχόλια στα blog μου), μιας κι εγώ ήμουν λίγο πίσω όσον αφορά τον Φελίνι. Από αυτές που έχω δει ως τώρα είναι και η δική μου αγαπημένη, αλλά παραδέχομαι ότι είναι μάλλον η λιγότερα άρτια καλλιτεχνικά. Επίσης έχω μεγάλη αδυναμία και στο Dolce Vita, αλλά σίγουρα προσωπικά θα επέλεγα την Καμπίρια και το La Strada.
@AcrobatGirl
Καλώς ήρθες κι από εδώ, χαίρομαι που συμφωνείς!
Οι "Νύχτες της Καμπίρια" είναι πράγματι ένα εξαίσιο έργο τέχνης και χαρακτηριστικό δείγμα του πλέον ποθητού αποτελέσματος για έναν σκηνοθέτη,καθώς διατηρεί μια αφηγηματική λιτότητα,ένα πρώτο εύληπτο νοηματικό επίπεδο που την καθιστά προσιτή στο ευρύ κοινό,εξασφαλίζοντας την οικονομική της βιωσιμότητα και ταυτόχρονα προσφέρει πολλαπλά στρώματα ανάγνωσης στον απαιτητικό θεατή.Και κάπως έτσι αγγίζει απαλά τις πιο μύχιες χορδές του ψυχισμού μας,κερδίζοντας ταυτόχρονα…το ΟΣΚΑΡ!!!
Αυτός ο συνδυασμός δεν είναι αμελητέος,αν αναλογιστεί κανείς την εξάρτηση του κινηματογράφου από τα ταμεία.Μετά την εισπρακτική αποτυχία της "Ιουλιέτας των πνευμάτων" ο Φελίνι καταστράφηκε οικονομικά,με αποτέλεσμα να απουσιάσει μια τετραετία πριν την επόμενη(μεγάλου μήκους)ταινία του.
Αξίζει τέλος να σημειωθεί ότι η Μαζίνα εμφανίστηκε ως Καμπίρια σε μια προγενέστερη ταινία του σκηνοθέτη,το Λευκό Σεΐχη(1952),αν και τότε ακόμα η κλοουνίστικη μορφή της δεν είχε οριστικοποιηθεί.
Dynx,μπράβο για την ανάρτηση,αν έστω κι ένας δει την ταινία,ο στόχος επετεύχθη!
Καλησπέρα από έναν συνοδοιπόρο.
Για την συγκλονιστική αυτή ταινία δεν έχω να προσθέσω κάτι σε αυτά που έχουν ήδη γραφτεί. Θα αναφέρω μόνο κάτι από την δική μου εμπειρία. Παρακολουθώντας την για πρώτη φορά πριν από χρόνια νομίζω ότι είχα την ευκαιρία να κατανοήσω τη βαθύτερη ουσία του κινηματογράφου: στη σκηνή του φινάλε η Cabiria/Massina για μια μόνο φευγαλέα στιγμή κοιτά την κάμερα και χαμογελά. Για μένα αυτή η στιγμή υπήρξε η μοναδική που ένιωσα ότι το πρόσωπο κάποιας ταινίας μου ανταπέδωσε το βλέμμα. Εκείνα τα μάτια ένιωσα ότι με αναγνώρισαν και ότι μ'ευχαριστούσαν που πονούσα για εκείνην, ότι μου έλεγαν "είμαι καλά τώρα, σ'ευχαριστώ…κοίτα, μπορώ και χαμογελώ ξανά".
Ένα μυστικό, παλλόμενο άγγιγμα που έρχεται από μισό αιώνα πριν και πίσω από δυο υγρά μάτια, πιο ζωντανά από ποτέ, για να τραντάξει τη δική μου ζωή στο εδώ και το τώρα. Πώς αλλιώς να το περιγράψει κανείς;
Καλή συνέχεια.
Απο τις σημαντικοτερες δημιουργιες του Φελινι.Αλλα, το πιο σημαντικο με αυτην την ταινια ειναι οτι ειναι μια μεταβατικη ταινια:ο σπουδαιος σκηνοθετης απο το εντονο νεορρεαλιστικο κλιμα των πρωτων του δημιουργιων (π.χ."Ο Δρομος", "Οι Βιτελονι", "Στη Σκια του Υποκοσμου" κ.α.) προχωρα σε ενα πιο ωριμο, πρωσοπικο και σουρεαλιστικο στυλ (π.χ."8 1/2", "Σατυρικον", "Γλυκια Ζωη").Η δευτερη περιοδος μου αρεσει περισσοτερο, αλλα και η πρωτη εχει αρκετες ενδιαφερουσες ταινιες οπως αυτη εδω.Μια παραξενη μελετη πανω στη ζωη των παρακμιακων ανθρωπων (στη συγκεκριμενη περιπτωση ειναι μια αντισεξουαλικη πορνη) που αναζητουν μια καλυτερη ζωη,αλλα τους συμβαινουν συνεχεια ατυχειες.Η Τζουλιετα Μασινα στον κεντρικο ρολο ειναι καταπληκτικη.Δυνατοι διαλογοι σε ενα θεεικο σεναριο, στο οποιο συμμετειχε και ο Πιερ Παολο Παζολινι.Η σατιρα κατα της οργανωμενης θρησκειας και των ψευτικων θαυματων θα επαναληφθουν με μεγαλυτερη επιτυχια στο αμεσως επομενο "La Dolce Vita".Πολλες απο αυτες τις σκηνες κοπηκαν.Η εκκλησια γυρισε τις πλατες της σε αυτο το αριστουργημα.Παρ' ολα αυτα το "Οι Νυχτες της Καμπιρια" εκανε τεραστια εμπορικη επιτυχια.Πηρε θριαμβευτικες κριτικες και κερδισε το Οσκαρ Ξενογλωσσης Ταινιας.Το 1956 ανεβαστηκε με επιτυχια στο Μπροντγουει, με τον τιτλο "Sweet Charity", το οποιο, στη συνεχεια, το 1968, μεταφερθηκε στον κινηματογραφο.
5:Aριστουργημα η 10/10
μετρια δουλεια. γενικα ο φελινι ειναι υπερεκτιμημενος θεωρω. αν και το αμαρκορντ το εκτιμω παρα πολυ καθως και αλλες μια-δυο ταινιες του.
οκ, ο μυθος της καλοκαρδης πορνης ειδωμενος ως μια παραβολη που μεσα απο αυτη βλεπουμε διαφορους τυπους ανθρωπων… και λοιπον; τι δεν εχουμε ξαναδει; τιποτα. το σεναριο δε σημερα φανταζει αφελες, και η σκηνοθεσια με ελαχιστες στιγμες εμπνευσης, ξεπερασμενη, απλοϊκη.
μονες εκπληκτικες αρετες η πανεμορφη και γεματη ζωντανια ερμηνευτικα μασινα και η μουσικη του Συνθετη, ροτα. καλα, ο ανθρωπος ποιητης μελωδιων. ειδικα το θεμα του νονου Ι και ΙΙ με εχει στοιχειωσει. ανεπαναληπτος.