Τίτλος: Melancholia
Σκηνοθέτης: Lars von Trier
Παραγωγή: 2011
Ίσως η καλύτερη ταινία του σκηνοθέτη τα τελευταία χρόνια (κάπου εκεί με το Dogville). Ένας πλανήτης πλησιάζει την Γη και η σύγκρουση είναι αναπόφευκτη (την παρακολουθούμε στην αρχή της ταινίας με ένα μουσικό βίντεο κλιπ, υπό τη συνοδεία του Τριστάνου). Πρωταγωνίστριες δύο αδερφές, η Justine και η Claire, καθεμία κουβαλάει ολόκληρο τσουβάλι ψυχικών διαταραχών -αλλιώς τι Τριερ θα ήταν- τόσο αλλόκοτων που ίσως να μην έχουν καν μελετηθεί από την ψυχιατρική. Η ταινία είναι άνισα χωρισμένη σε δύο μέρη, από θεματική άποψη, κάθε μέρος με τίτλο το όνομα μιας από της δύο αδερφές.
Δυστυχώς το πρώτο μέρος είναι από τις χειρότερες δουλειές του σκηνοθέτη. Σκεφτείτε φθηνή σαπουνόπερα γυρισμένη εν μέρει σε Dogma 95 (αν και ο σκηνοθέτης έχει προ πολλού παρατήσει αυτό του το εγχείρημα), όπου κυριαρχεί η χειροκίνητη κάμερα και τα γκρο πλαν. Επίπεδες ερμηνείες, δραματικό σενάριο (στα όρια του κιτς), απίστευτα αφελής διάλογος. Σε αυτό συμβάλλουν αναμφίβολα και πολλοί τεχνικοί λόγοι: το σενάριο και οι διάλογοι προφανώς έχουν μεταφραστεί από τα δανέζικα σε αμερικάνικα, το καστ είναι μείγμα Αμερικάνων, Άγγλων, Δανών, Σκανδιναβών, Γερμανών κ.α. ηθοποιών, οι τοποθεσίες και τα σκηνικά δεν σε πείθουν ότι η ταινία διαδραματίζεται στην Αμερική (βέβαια μπορεί να διαδραματίζεται στην Ευρώπη – ωστόσο, αυτό θα καθιστούσε ανεξήγητη την τόση «αμερικανιά» που διέπει την ταινία). Ακόμα όμως κι αν θέλαμε να δικαιολογήσουμε τις αδυναμίες του πρώτου μέρους ψάχνοντας για τεχνικά σφάλματα, δεν μπορούμε παρά να μείνουμε άφωνοι με διαλόγους του στυλ, «Μην κοιμάσαι, χάνεις τον γάμο σου» (κι αυτό επειδή η πρωταγωνίστρια αποφάσισε την ώρα του γαμήλιου πάρτυ της να πάει να ρίξει έναν υπνάκο – ήμαρτον Κύριε!)
Το δεύτερο μέρος αποκτά λίγο βάρος επιτέλους. Η Justine πάσχει πλέον από κατάθλιψη (αδικαιολόγητο να βραβευτεί η Dunst στις Κάννες για την ερμηνεία της, καλή μεν, αλλά «μικρή» από όλες τις απόψεις). Αξιοθαύμαστο, είναι το μάλλον τυχαίο γεγονός ότι η κάθε μία από τις δύο αδερφές φαίνεται να παίρνει μορφή μέσα από το μέρος που δεν αναφέρεται στην ίδια, αλλά στην αδερφή της. Είναι η προσωπική μου άποψη, ωστόσο, ότι το πιο μεγάλο ενδιαφέρον κατά της διάρκεια της ταινίας πραγματικά βρίσκεται στο τι θα συμβεί με τον πλανήτη, όπου και το δημιούργημα αυτό του Τρίερ λειτουργεί απλώς σαν είδος επιστημονικής φαντασίας και όχι ως ψευτοψυχολογικό δράμα. Είναι οι λίγες στιγμές που η ταινία πάει κάπως να απογειωθεί και να αποκτήσει λίγο ενδιαφέρον: στιγμές αγωνίας, όπου η ταινία τολμά να λειτουργήσει λίγο υπαρξιακά, αν και σε πολύ μικρό βαθμό. Όμορφες, επίσης, κάποιες έντονα επεξεργασμένες φωτογραφίες, ειδικά υπό τη συνοδεία της βαγκνερικής μουσικής. Ο Τρίερ δήλωσε ότι επηρεάστηκε πολύ από τον γερμανικό ρομαντισμό. Σε ελληνικά blog διάβασα ότι η ταινία έχει συναίσθημα. Η αλήθεια είναι ότι βλέποντάς την, μου προκαλεί τρόμο για το τι θα συμβεί αν ένας μετεωρίτης χτυπήσει τη γη, καθώς και φόβο μπροστά στην κατάθλιψη (αν και σε αυτή εντρυφήσαμε νομίζω αρκετά με την προηγούμενη ταινία του σκηνοθέτη). Αν αυτό εννοούν συναίσθημα, ναι, τότε το ένιωσα. Κατά τα άλλα, οι εμμονές του Τρίερ έχουν αρχίσουν να κουράζουν και φαίνονται να έχουν απήχηση στους λίγους. Παραδόξως, αν και στην Ευρώπη δύσκολα η κριτική
και το κοινό παίρνουν τον Τρίερ στα σοβαρά, στην Ελλάδα φαίνεται να ισχύει το αντίθετο: υπάρχει κόσμος που πραγματικά πιστεύει ότι πρόκειται για σοβαρό σκηνοθέτη -παρεμπιπτόντως ο ίδιος φαίνεται να διασκεδάζει με τον τρόπο που προκαλεί στις Κάννες και το σόου που δίνει κάθε φορά στις συνεντεύξεις Τύπου- αν και ξένοι κριτικοί δηλώνουν πλέον ότι έχουν καταλάβει αυτές τις τακτικές του σκηνοθέτη.
Ευτυχώς, πάντως, στη συγκεκριμένη ταινία ο Τρίερ δεν προκαλεί με την υπερβολική βία και τους δογματισμούς που είχαν οι προηγούμενές του ταινίες. Αυτό το αναγνωρίζω και το επικροτώ. Άλλωστε η ταινία δεν είναι κακή. Είναι κακή προς μέτρια (εξου και η επιεικής βαθμολογία μου). Σε αφήνει με μια κάποια μελαγχολία (δεν το εννοώ ειρωνικά) και έχει μία ιδιόμορφη ατμόσφαιρα. Έχει καλή φωτογραφία, η λίγο faux ατμόσφαιρα συνηθίζεται, όσο για την θεϊκή μουσική, παρά την τόση επανάληψη, δένει με κάποιες εικόνες. Κι ας ευχηθούμε ότι, αν ίδιος ο Βάγκνερ έβλεπε τη χρήση της στην ταινία του Τρίερ, δεν θα στριφογύριζε στον τάφο του.
Πρωτοδημοσιεύθηκε: Oct 17, 2011
Προσωπική Αξιολόγηση: 3/10
μια από τις καλύτερες του μετά το Dogville και δίνεις 4? Εμένα πάντως δεν με κούρασε η συνεχής επανάληψη του πρελούδιου. Ίσα ίσα που πήγα σπίτι και το άκουσα ξανά 2-3 φορές είναι η αλήθεια.
Επιεική σε βρίσκω! Αν και δυσκολεύομαι να διαλέξω την χειρότερή του γενικά λόγω μεγάλου συναγωνισμού (για την καλύτερη συμφωνώ μαζί σου – το Dogville), το πρώτο μέρος της Μελαγχολίας θυμίζει ερασιτεχνικό φιλμάκι πρωτάρη σκηνοθέτη που αγνοεί τι εστί δραματουργική πυκνότητα και σεναριακή δόμηση. Με το ισχνό αυτό υλικό αυτό δεν θα έπρεπε να διαρκεί πάνω από δέκα λεπτά, και όμως κρατάει πάνω από μια ώρα. Και το δεύτερο μέρος το βρήκα πολύ πρόχειρο, αλλά κυρίως από άποψη σύλληψης. Κενός λόγος, ανούσια ταινία.
συμφωνω σε όλα αν και προσωπικά μου άρεσε η ταινία περισσότερο (αν εξαιρέσεις φυσικά το προχειρότατο πρώτο μέρος). απλώς ικανοποιητική όμως η ταινία σαν σύνολο, αποτέλεσμα της εκνευριστικής προσπάθειας του Trier να ανοιχτεί και στο mainstream κοινό. (Dunst? REALLY?)
το πρώτο μερος ισως ηταν το παράπονο του Trier ή η σπονδή του, στον έτερο του δόγματος Τόμας Βιντεμπεργκ και την δική του "Γιορτή". Παντως εμενα μου προκάλεσε ναυτία! Και αυτο με τους διαλογους που λες.. ήμαρτον.
Η εισαγωγή αμιγώς κινηματογραφική. Με την κινηση των εικόνων και τη συγκίνηση της μουσικής τα είπε όλα.
Δεν θα ελεγα ότι ο Τρίερ σκηνοθετική απατη.
Προσωπικα προτιμώ το "Europa" και "Το στοιχείο του εγκλήματος". Το Dogville μου αρεσε θεματικά, αλλά βρήκα τελείως αντικινηματογραφικό όλο αυτο το αφαιρετικό με τα σκηνικά και τη θεατρική σκηνή.
Λοιπόν έχει γίνει μία μικρή παρεξήγηση. Θα θεωρούσα το Dogville καλή ταινία, αν δεν είχε τα end credits, τα οποία βρίσκω τελείως άσχετα. Πώς μπορείς να επιτίθεσαι έτσι εναντίον μιας ολόκληρης χώρας (Αμερικής); Τι κακόγουστο τραγούδι; Γενικά, που στο καλό κολλάνε οι φωτογραφίες των end credits σε σχέση με την υπόλοιπη ταινία; Τέτοια προπαγάνδα in-your-face είναι τελείως επικίνδυνη, ρατσιστική, θα μπορούσε να γίνει αιτία πολέμου και να εμπνεύσει αρρωστημένα μυαλά (άλλωστε ο δολοφόνος των τόσων θυμάτων της Νορβηγίας υποστήριξε ότι εν μέρει εμπνεύστηκε το σχέδιο του έχοντας δει το Dogville). Λίγη λογοκρισία δεν θα έβλαπτε.
Εγώ απλά είπα ότι το Dogville είναι από τις καλύτερες ταινίες του Τρίερ, όπως και η Μελαγχολία, αλλά από τη στιγμή που βάζω 4 στην "καλύτερη" ταινία του, τότε καταλαβαίνετε τι εννοώ…
Ουδέποτε δεν θα χαρακτήριζα το Dogville καλό κινηματογράφο, και σαν πείραμα είναι ιδιαίτερα απλοϊκό. Άλλωστε, όπως λέει και ο Fidelio, είναι τόσο αντικινηματογραφική αυτή η απόπειρα (γιατί να μην πάω θέατρο instead;)
Καλό το Dogville,αλλά μάλλον θα συμφωνήσω με τον fidelio,κινηματογραφικά δε λέει και πολλά.Γέλασα πολύ όμως με αυτά που λες για τους πολέμους και τον Νορβηγό.Πόλεμος εξαιτίας μιας ταινίας δε γίνεται με καμιά παναγιά(εδώ δεν έγινε για την ωραία Ελένη,θα γίνει για τον Τρίερ;),όσο για τον άλλον τον βλαμμένο,τι πάει να πει που εμπνεύστηκε απ'το Dogville? Κι αν μια διαταραγμένη μάνα δει τη Μήδεια του Ευριπίδη και κάνει τα παιδιά της κιμά,τι πρέπει να γίνει,να μην ξαναπαιχτεί η Μήδεια στην Επίδαυρο;
@Johnny Panic
Ήμουν σχεδόν σίγουρος ότι θα σχολίαζες και μάλιστα ότι θα άφηνες σχόλιο για την ωραία Ελένη.
Δεν το εννοούσα καθόλου έτσι. Εννοούσα ότι άτομα που σκέφτονται όπως τον Τρίερ στα end credits (ή όπως η ηρωίδα του στο φινάλε) θυμίζουν διαταραγμένες προσωπικότης που έχουν ξεκινήσει πολέμους…
"Λίγη λογοκρισία δεν θα έβλαπτε."
Α-πα-ρά-δε-κτος. Ο αρρωστημένος νους πάντα θα βρει μια αφορμή για τις πράξεις του. Αυτό δε σημαίνει πως πρέπει να περιορίσει την ελεύθερη έκφραση του οποιουδήποτε, όχι μόνο του καλλιτέχνη. Η σωστή παιδεία δεν αφήνει περιθώρια για δημιουργία "σαλεμένων", αν αποτύχει, τότε ο νους αυτός που κρίνεται επικίνδυνος κοινωνικά απλά πρέπει να αποκλειστεί από την πρόσβαση σε κάτι που θα τον ερέθιζε για έγκλημα. Η λογοκρισία είναι η εύκολη, συντηρητική και εν δυνάμει ακόμη περισσότερο επικίνδυνη λύση.
Δεν την έχω δει,θα τη δω σίγουρα εντός των ημερών.Εμένα μου άρεσε το Dogville αλλα γενικά κάτι μου φαίνεται δήθεν στον Δανό,ίσως ναναι και η ιδέα μου.Φανατικούς υποστηρικτές ανάμεσα σε κοινό και κριτικούς έχει σε σημείο που και τη Ντενίση να σκηνοθετήσει θα τον υμνήσουν.Ωστόσο έχει δώσει πολύ καλά πραγματα στο σινεμά και ελπίζω να μιλάει στο εξής πιο πολύ με το έργο του παρα με το στόμα του.
Καλό σου μεσημέρι
[…] Μπορώ να σας αναφέρω μερικούς ονομαστικά: Tarantino, Haneke, Trier, del Toro, Kubrick. Παρατηρείτε κάτι; Όλοι αυτοί οι σκηνοθέτες […]