Η Μορφή του Νερού

Τίτλος: Η Μορφή του Νερού (The Shape of Water)

Σκηνοθέτης: Guillermo del Toro

Παραγωγή: 2017

Η Ελάιζα Εσπόζιτο (Sally Hawkins) μένει πάνω από το σινεμά Orpheon στη Βαλτιμόρη και εργάζεται ως καθαρίστρια σε ένα κυβερνητικό ερευνητικό εργαστήριο, τόπο διεξαγωγής στρατιωτικών πειραμάτων. Η ίδια δεν μπορεί να μιλήσει και είναι μόνη στη ζωή, με μοναδικούς φίλους τη συνάδελφό της Ζέλνα και τον γείτονά της Τζάιλς. Η μοναχική της ζωή θα αλλάξει με την άφιξη ενός νέου «ευρήματος» στο εργαστήριο, ένα παράξενο πλάσμα από τα ποτάμια της νότιας Αμερικής. Αν και στο Shape of Water η παλέτα του σκηνοθέτη Guiillermo del Toro επιμένει στις σκούρες πράσινες αποχρώσεις (το χρώμα της λάσπης, το χρώμα των ποταμών των τροπικών δασών), η σκηνοθετική του προσέγγιση με το χαριτωμένο, ανάλαφρο, ζαχαρένιο je ne sais quoi χιούμορ, όσο και ο ρόλος της πρωταγωνίστριας, θυμίζουν αρκετά την Amelie (τη γνωστή στο ευρύ κοινό, «ευδιάθετη» ταινία του Jean-Pierre Jeunet).

To Shape of Water διαδραματίζεται στη δεκαετία του 60 και το b-movie κλίμα της βασίζεται εν μέρει στην sci-fi ατμόσφαιρα, αλλά κυρίως στην αναπαράσταση της εποχής με αναφορές στα φλέγοντα ζητήματα της περιόδου: κοινωνικό και σεξουαλικό ρατσισμό, σωβινισμό, φεμινισμό, τη σεξουαλική απελευθέρωση, αλλά και την σεξουαλική παρενόχληση. Προσθέστε σε αυτό και μία δόση από πολιτική στο σενάριο, Αμερική εναντίον Ρωσίας εν όψει ψυχρού πολέμου, και μία σταγόνα από μιούζικαλ και θα παραδεχθείτε άνετα ότι αυτό που έχουμε είναι η τέλεια συνταγή, θα έλεγε κανείς, για το Όσκαρ καλύτερης ταινίας, με βραβεύσεις σε φεστιβάλ ανά τον κόσμο (μέχρι και βράβευση με τον Χρυσό Λέοντα στο Φεστιβάλ Βενετίας!!!)

Οι ερμηνείες δεν είναι κακές, άλλα φαντάζουν τόσο παρωχημένες που περνούν απαρατήρητες και θυμίζουν αντιγραφή-επικόλληση από τις μυριάδες αμερικάνικες ταινίες με παρόμοιους ρόλους. Αυτή που ίσως ξεχωρίζει είναι του Michael Shannon ως Συνταγματάρχη Στρίκλαντ, αν και ο δικός του ρόλος αγγίζει τα όρια της γελοιότητας σε μια-δυο σκηνές. Ίσως αυτό που εν τέλει φταίει είναι η προσπάθεια του σεναρίου να καλύψει όλα τα είδη χαρακτήρων που αντιμετωπίζονταν ως μειονότητες την εποχή εκείνη. Και έπειτα είναι και η επιμονή του σκηνοθέτη να υπερ-τονίζει τις ιδιαιτερότητες κάθε τέτοιου χαρακτήρα, μένοντας προσκολλημένος σε στερεότυπα: οι άνθρωποι στον κόσμο του Shape of Water παρουσιάζονται όπως ιδεαλιστικά οφείλουν να είναι σε μία feel-good ιστορία: Δυστυχώς όμως η κατασκευή τέτοιων στερεοτύπων όχι μόνο υποτιμά την ικανότητα του θεατή να βγάλει τα δικά του συμπεράσματα, αλλά μπορεί σταδιακά να αναστείλει κάθε προσπάθεια κριτικής σκέψης.

Η μικρή (ευτυχώς) δόση από παράξενο σεξ μεταξύ ανθρώπου και του πλάσματος  μπορεί να σοκάρει και σίγουρα να ενοχλήσει αρκετούς θεατές (ευτυχώς ο Guillermo del Toro αποφεύγει να δείξει τις λεπτομέρειες στην οθόνη). Παρόλα αυτά, κάποιες σκηνές ερωτικής αυτοικανοποίησης είναι προκλητικές και περιττές, αν και δένουν έξυπνα με τους απλοϊκούς υδρόβιους συμβολισμούς της ταινίας και ακόμα πιο έξυπνα καταφέρνουν να δικαιολογήσουν το προκλητικό γυμνό σε ένα, αν μη τι άλλο, παραμύθι για ενήλικες.

Αυτό βέβαια ισχύει για το δημιούργημα του Guillermo del Toro ως σύνολο: επειδή πρόκειται για εμπορική ταινία με επίκαιρα θέματα, από έναν σκηνοθέτη που είχε κάνει επιτυχία στο είδος του φανταστικού (Ο Λαβύρινθος του Πάνα), οι υπερβολές για κάποιους ίσως μπορούν να δικαιολογηθούν. Όπως επίσης και πολλά σεναριακά κενά, αρκετά σημαντικά, όπως το γεγονός ότι δυο απλές καθαρίστριες έχουν άδεια να μπαίνουν σε αυστηρά φυλασσόμενους χώρους όπου υπάρχουν κρατικά μυστικά (!!!) Βέβαια, όπως προανέφερα, αν κάποιος είναι φαν των παραμυθιών και του genre φαντασίας,  με  υπομονή και επιμονή, θα διασκεδάσει με την ταινία. Και η αλήθεια είναι ότι θα σαρώσει στα Όσκαρ, αν κάτι τέτοιο σας ενδιαφέρει.

Προσωπική αξιολόγηση: 1,5/10

Image: Fox Searchlight Pictures

ΥΓ. Η Μορφή του Νερού έχει κατηγορηθεί 3 φορές για “αντιγραφή” ή λογοκλοπή (plagiarism) σύμφωνα με αυτό το άρθρο των Times. Η πρώτη κατηγορία ήταν ότι έμοιαζε υπερβολικά με την ταινία μικρού μήκους The Space Between Us (την οποία μπορείτε να δείτε δωρεάν εδώ). Ωστόσο, η Ολλανδική Ακαδημία Κινηματογράφου, αφού μίλησε με τον Del Toro, ανακοίνωσε ότι οι δύο ταινίες δεν μοιράζονται τίποτα. Η δεύτερη κατηγορία υπήρξε από τον την οικογένεια του βραβευμένου με Πούλιτζερ συγγραφέα Paul Zindel και αφορά στις ομοιότητες της ταινίας με το θεατρικό έργο Let Me Hear You Whisper. Η τελευταία παρατήρηση προέρχεται από τον γνωστό σε όλους από το Delicatessen σκηνοθέτη Jean-Pierre Jeunet, ο οποίος αναφέρει τις ομοιότητες σε μια συγκεκριμένη σκηνή ανάμεσα στο Delicatessen και στη Μορφή του Νερού. Το The High Arts Review δεν παίρνει θέση σε αυτά τα ζητήματα — είναι τόσες οι κατηγορίες για λογοκλοπή σε διάφορες ταινίες κατά καιρούς άλλωστε που οι περισσότερες περνάνε απαρατήρητες. Εκτός από αυτό, ο σκηνοθέτης έχει δηλώσει ότι το σενάριο προέκυψε σε συνεργασία με τον D. Krauss.