Τίτλος: Toni Erdmann
Σληνοθέτης: Maren Ade
Έτος κυκλοφορίας: 2016
Αντί για τη συνηθισμένη κριτική μου, αποφάσισα απλώς να αναφέρω τους βασικούς λόγους για τους οποίους πιστεύω ότι το Toni Erdmann είναι μία από τις καλύτερες ταινίες της χρονιάς (μαζί με το Moonlight και το Paterson):
- Περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα των ανθρωπίνων συναισθημάτων. Μια σκηνή μπορεί να σε κάνει γελάσεις, να κλάψεις ή απλά να αισθανθείς τελείως άβολα. (Κάτι ανάλογο με τη μουσική του Mozart – χωρίς το άβολο αίσθημα φυσικά!)
- Πρωτοκλασάτες ερμηνείες και άκρως τρισδιάστατοι χαρακτήρες. Ακόμα και οι υποστηρικτικοί ρόλοι ερμηνεύονται με απίστευτο βάθος.
- Σχολαστική προσοχή σε όλες τις λεπτομέρειες. Φημολογείται ότι η σκηνοθέτιδα, Maren Ade, συνέλεξε υλικό 120 ωρών από το οποίο έπρεπε να επιλέξει μόλις τρεις ώρες. Η επιμονή με την οποία το έκανε φαίνεται σε κάθε σκηνή, όπου κάθε χειρονομία, αντικείμενο, συναίσθημα και διάλογος αποτελούν την τέλεια σύνθεση.
- Η ουδέτερη και καθόλου αντικειμενική ματιά της σκηνοθέτιδας σε ένα τόσο ευαίσθητο θέμα, αυτό της σχέση πατέρα και κόρης. Ενώ όλες οι μικρές λεπτομέρειες στην αποτύπωση της σχέσης βρίσκονται στη θέση τους, η Ade κρατάει μια αποστασιοποιημένη οπτική ματιά και δεν καταφεύγει σε εύκολα συμπεράσματα και στερεότυπα.
- Μια σχεδόν τέλεια απεικόνιση της παγκοσμιοποίησης με προεκτάσεις στον κόσμο των επιχειρήσεων και στα πιο φτωχά κράτη της της Ευρωπαϊκής Ένωσης: μαθαίνουμε πώς στο Βουκουρέστι βρίσκεται το μεγαλύτερο εμπορικό κέντρο της Ευρώπης αλλά κανένας δεν πηγαίνει εκεί επειδή δεν έχει χρήματα.
- Η αποφυγή κλισέ, τόσο στον διάλογο όσο και στην απόδοση των χαρακτήρων. Όλοι από τους οποίους φαίνονται να πειραματίζονται στη ζωή τους, ανεξαρτήτως ανατροφής και καθημερινότητας
- Η τέλεια δομή. Αν και πρόκειται για σχεδόν τρίωρη ταινία, η σκηνοθέτιδα καταφέρνει να αναπτύξει τις ιδέες της με πραγματική μαεστρία, επιφυλάσσοντας εκπλήξεις καθόλη τη διάρκεια της πλοκής. Αυτό από μόνο του αποτελεί σημαντικό κατόρθωμα.
- Τέλος, η ίδια η γλώσσα. Όσοι από εσάς θεωρείται τη γερμανική γλώσσα σκληρή, επιθετική και τραχιά στο άκουσμα της, ίσως θα έπρεπε να αναθεωρήσετε την άποψη σας και να αναρωτηθείτε αν πραγματικά αυτό πιστεύετε οι ίδιοι ή αν είναι προϊόν κάποιου στερεότυπου. Δώστε την ευκαιρία στα αυτιά σας να την απολαύσουν όπως είναι: απαλή, μελωδική, ποιητική και διανοούμενη – η γλώσσα των μεγάλων Ευρωπαίων ποιητών και φιλοσόφων.
Τέλος, καταλαβαίνω πως οι περισσότερες κουλτούρες αντιλαμβάνονται το χιούμορ διαφορετικά. Και ενώ οι περισσότερες αγγλόφωνες κριτικές αναφέρονται στο Toni Erdmann ως κωμωδία, προσωπικά θα το χαρακτήριζα κοινωνικό δράμα. Ναι, γέλασα μια-δυο φορές, αλλά δεν μπορώ να παραγκωνίσω τις αμέτρητες περιπτώσεις μελαγχολίας και αμηχανίας. Και ίσως και αυτό να είναι και το σημαντικότερο κατόρθωμα αυτής της τόσο ξεχωριστής ταινίας: η ικανότητα να παρουσιάσει την εναλλαγή των πιο βασικών ανθρώπινων συναισθημάτων σαν την πιο φυσική, την πιο αποδεκτή διαδικασία.
Βαθμολογία: 8/11
