Η λίστα που ακολουθεί μοιάζει αρκετά με λίστες ξένων κριτικών. Αυτό δεν είναι τυχαίο, αφού η λογοτεχνική παραγωγή ανά έτος είναι τόσο τεράστια σε όγκο που δεν μας επιτρέπει να διαβάζουμε παρά μόνο ελάχιστα βιβλία. Σε σχέση με τον περιορισμένο χρόνο των ημερών, οι επιλογές των βιβλίων για το The High Arts Review γίνονται με επίσκεψη σε διεθνείς ιστοσελίδες και επιλέγοντας μόνο τα βιβλία που παίρνουν τις καλύτερες κριτικές ή χαρακτηρίζονται αριστουργήματα.

Το 2017 ήταν η χρονιά που τελείωσα κάποια ογκώδη βιβλία όπως το Λίγη Ζωή της Γιαναγκιχάρα: έπρεπε να το τελειώσω για να δω πως θα εξελίξει τους ήρωες η συγγραφέας, αλλά μόνο γι΄αυτό… Και άλλα όμως ογκώδη βιβλία που δεν κατάφερα καν να τελειώσω όπως το 4 3 2 1 του Πωλ Ώστερ.

Πέρα από αυτές τις κάποιες ατυχίες ωστόσο, το 2017 είχα την τύχη να διαβάσω και κάποια εκπληκτικά βιβλία που ξεχώρισα κι αυτά είναι τα παρακάτω. Ως σημείωση να πω ότι τα βιβλία τα διάβασα στην αγγλική γλώσσα. Παρ΄όλα αυτά, αναφέρεται σε καθένα ξεχωριστά αν έχει μεταφραστεί στα ελληνικά.

Τα βιβλία του 2017

(με τυχαία σειρά)

Τίτλος: Τhis Census-Taker
Συγγραφέας: China Miéville
Εκδόσεις: Pan MacMillan, 2016

Λίγα λόγια για την πλοκή:
Πρόκειται μία ολιγοσέλιδη νουβέλα του China Miéville. Ένα αγόρι μένει σε ένα απομονωμένο χωριό με τους γονείς του. Μια μέρα οι χωρικοί το βλέπουν να κατεβαίνει αλαφιασμένο έναν λόφο, τρέχοντας και φωνάζοντας ότι η μητέρα του σκότωσε τον πατέρα του, μόνο και μόνο για να το αναιρέσει αργότερα. Μήπως τελικά ο πατέρας του σκότωσε τη μητέρα του; Άλλωστε τον πατέρα του τον έβλεπε συχνά να σκοτώνει ζώα και να πετάει τα κουφάρια τους σε μια σπηλιά. Μήπως έτσι σκότωνε κι ανθρώπους; Οι φίλοι του αγοριού, πιο παράξενοι και από το ίδιο. Κάποια στιγμή θα επιχειρήσει να πάει στο γειτονικό χωριό. Ο μόνος τρόπος όμως να διαφύγεις από το χωριό αυτό είναι να διασχίσεις μια γέφυρα — άλλη διέξοδος δεν υπάρχει. Αν όλα αυτά ακούγονται παράξενα, είναι. Όποιος δεν έχει ξαναδιαβάσει China Miéville ίσως παραξενευτεί — άλλωστε είναι ένας από τους πρόδρομους του ρεύματος New Weird (φανταστείτε τη σκηνοθεσία του David Lynch μεταφερμένη στο χαρτί και θα πάρετε μια ιδέα).

Τι μου άρεσε:
Η πραγματική μοναδική, εξωπραγματική, σουρεαλιστική, απόκοσμα παραμυθένια ατμόσφαιρα του βιβλίου. Οι προτάσεις του Miéville, πάντα αινιγματικές,  σε κάνουν να αναρωτιέσαι τι ήταν αυτό που μόλις διάβασες. Σίγουρα από τα καλύτερα βιβλία της χρονιάς που πέρασε.

Τι έγραψαν:
“China Miéville is a magician… who can both blow your mind with ideas as big as the universe and break your heart with language so precise and polished, it’s like he’s writing with diamonds.”—NPR

***

Τίτλος: Autumn
Συγγραφέας: Ali Smith
Εκδόσεις: Hamish Hamilton, 2016

Λίγα λόγια για την πλοκή:
Είναι δύσκολο να περιγράψεις ένα βιβλίο το οποίο δεν στηρίζεται τόσο στην πλοκή όσο στις σχέσεις των χαρακτήρων του, όμως με λίγα λόγια η ιστορία βασίζεται στη φιλία της Elisabeth και του Daniel: δύο φίλοι που έχουν διαφορά ηλικίας πάνω από 60 χρόνια. Μεγάλο μέρος του βιβλίου περιγράφει την ανάπτυξη της φιλίας τους, από τότε που η Elisabeth ήταν ακόμα παιδί, και οι δυο τους ήταν γείτονες. Η Elisabeth θα μεγαλώσει και θα γίνει καθηγήτρια τέχνης στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου — η επίδραση της τέχνης στη ζωή μας αποτελεί και ένα από τα κεντρικά θέματα του βιβλίου (άλλα ζητήματα με τα οποία καταπιάνεται αφορούν τον ρατσιμό και την ξενοφοβία — δεν είναι τυχαίο ότι έχει χαρακτηριστεί το πρώτο μεγάλο post-Brexit μυθιστόρημα). Το υπόλοιπο μέρος του βιβλίου αναφέρεται στα τελευταία χρόνια του ζευγαριού, με τον Daniel ετοιμοθάνατο πλέον και την Elisabeth να τον επισκέπτεται στον οίκο ευγηρίας.  Ένα από τα υποψήφια για το περσινό βραβείο Booker, μέρος τετραλογίας όπου κάθε τόμος θα αναφέρεται και σε μία από τις 4 εποχές του χρόνου. Το Winter κυκλοφόρησε φέτος.

Τι μου άρεσε:
Ο λυρισμός των προτάσεων της Ali Smith. Η γραφή της συχνά αφηρημένη, μερικές φορές ακολουθεί την τεχνική του ελεύθερου συνειρμού, ενώ άλλες φορές είναι ιδιαίτερα καυστική με άφθονες δόσεις χιούμορ. Μερικοί διάλογοι ανάμεσα στους δύο χαρακτήρες, κυρίως αυτοί που αφορούν την τέχνη, αποτελούν μικρά διαμάντια. Για το βιβλίο έχω γράψει αναλυτική κριτική στα αγγλικά εδώ.

Διακρίσεις (σύμφωνα με το Amazon.com):
Υποψήφιο για το βραβείο Booker.
Βιβλίο της χρονιάς σύμφωνα με: New York Times, The Washington Post, NPR, Financial Times, Southern Living, The Guardian, Kirkus Reviews 

***

Τίτλος: All That Man Is
Συγγραφέας: David Szalay
Εκδόσεις: Jonathan Cape, 2016

Λίγα λόγια για την πλοκή:
Αν και ο συγγραφέας περιγράφει το βιβλίο ως μυθιστόρημα, ουσιαστικά πρόκειται για μικρές ιστορίες, εννέα στο σύνολο. Οι χαρακτήρες του φοιτητές, τουρίστες, πόρνες και σωματοφύλακες, άνθρωποι όλων των ηλικιών και εθνικοτήτων (μάλιστα μία ιστορία διαδραματίζεται στην Κύπρο). Τα θέματά του: η ζήλια μεταξύ φίλων, η φιλοχρηματία, ο απαγορευμένος έρωτας, οι πολιτικές προτάσεις.

Τι μου άρεσε:
Η απέριττη γραφή, οι νοσταλγικές περιγραφές των διάφορων ευρωπαϊκών χωρών. Οι ρεαλιστικοί διάλογοι. Αλλά κυρίως ο ρεαλισμός των ιστοριών καθαυτών, χωρίς υπερβολή στο συναίσθημα και με ιδιαίτερα πιστευτές περιγραφές. Κι αυτό υποψήφιο για το Booker Prize τη χρονιά που πέρασε.

Διακρίσεις:
Υποψήφιο: Booker Prize
Βραβείο Paris Review Plimpton Prize for Fiction 2016

***

Τίτλος: Nothing on Earth
Συγγραφέας: Conor O’ Callaghan
Εκδόσεις: Transworld Publishers, 2016

Λίγα λόγια για την πλοκή:
Ένα κορίτσι χτυπάει την πόρτα στο σπίτι ενός αγνώστου. Αυτός της ανοίγει και μαθαίνουμε την ιστορία της. Δεν ξέρουμε αν το κορίτσι λέει αλήθεια και τι πραγματικά έχει συμβεί στην οικογένειά της. Σε ένα σπίτι όπου οι πόρτες τρίζουν και χτυπούν μόνες τους, ήχοι ακούγονται παντού, πράγματα εξαφανίζονται, νερά τρέχουν και όλα είναι σχεδόν ετοιμόρροπα. Ξέρω ότι η περιγραφή μου είναι ελλιπής αλλά δυστυχώς, οτιδήποτε περισσότερο σχετικά με την πλοκή θα αφαιρούσε από την απόλαυση αυτού του εκπληκτικού βιβλίου, ένα μείγμα μυστηρίου και τρόμου με απατηλούς, άπιαστους χαρακτήρες.

Τι μου άρεσε:
Ο Conor O’Callaghan είναι καταξιωμένος ποιητής και αυτή του η ιδιότητα είναι διάχυτη στη γλώσσα του βιβλίου. Η ατμόσφαιρα θυμίζει γοτθικό μυθιστόρημα, η οποία  συχνά «ελαφραίνει» από τον σύγχρονο διάλογο (από τον οποίο πρέπει να πούμε ότι δεν λείπει το χιούμορ). Κυρίως όμως με μάγεψαν οι περιγραφές των ήχων, των αισθήσεων, οι οποίες είναι εξαιρετικά λεπτομερείς χωρίς να είναι κουραστικές. Αν δεν σας αρέσουν τα βιβλία με ξεκάθαρο περιεχόμενο τότε σας προειδοποιώ να μην το διαβάσετε.

Τι έγραψαν:
“Quite extraordinary… like many great works, it could so easily have all gone wrong if it hadn’t been done exactly right. All that can be done is to give it the highest recommendation: read it, and find out for yourself.” —Sunday Independent

***

Τίτλος: The Vegetarian
Συγγραφέας: Han Kang
Εκδόσεις: Portobello Books (UK)

Για το βιβλίο αυτό έχω κάνει στα ελληνικά αναλυτική παρουσίαση εδώ. Πρόκειται για το μυθιστόρημα που κέρδισε το Διεθνές Βραβείο Booker το 2017.

***

Τίτλος: What belongs to you
Συγγραφέας: Garth Greenwell
Εκδόσεις: Farrar, Straus and Giroux, 2016

Λίγα λόγια για την πλοκή:
Στα ελληνικά κυκλοφορεί από τις εκδ. Καστανιώτη με τίτλο Αυτό που σου ανήκει και μετάφραση της Τόνια Κοβαλένκο. Πρόκειται για την ιστορία ενός Αμερικάνου δάσκαλου που πηγαίνει να διδάξει στη Σόφια. Εκεί γνωρίζει τον Μίτκο και μαζί ζούνε μία ιδιαίτερη σχέση, γεμάτη ζήλια, εκμετάλλευση, φθόνο αλλά και αγάπη. Σταδιακά μαθαίνουμε και για τη σχέση του πρωταγωνιστή με την οικογένειά του, την απόρριψη από τον πάτερα του και τη δύσκολη παιδική ηλικία.  Καθώς η γνωριμία του αυτή (θα ήταν δύσκολο να την περιγράψουμε σχέση, αφού σπάνια οι δύο χαρακτήρες είναι πραγματικά μαζί) περνάει μέσα από διαμάχες και ασθένειες, ο πρωταγωνιστής προσπαθεί να συμφιλιωθεί με το ξένο περιβάλλον σε έναν αγώνα που τελικά δεν έχει και τόσες διαφορές από αυτόν της δύσκολης ανατροφής του και της αποδοχής του από το συντηρητικό οικογενειακό του περιβάλλον.

Τι μου άρεσε:
Το μυθιστόρημα του Greenwell είναι τόσο καλό που θα μπορούσε κάλλιστα να θεωρηθεί κλασικό στο μέλλον. Ώριμη γραφή και ιδιαίτερα μακροσκελείς περιγραφικές προτάσεις που περισσότερο θυμίζουν κλασική λογοτεχνία παρά σύγχρονη (“Ο Γκαρθ Γκρίνγουελ σκέφτεται και γράφει όπως η Βιρτζίνια Γουλφ” όπως σχολιάζει ο κριτικός του The New Yorker, James Wood.) Ακόμα λιγότερο θυμίζουν σύγχρονη αμερικάνικη λογοτεχνία. Έργο στοχαστικό, βαθύ και ουσιώδες που δικαίως διακρίθηκε με μία πληθώρα λογοτεχνικών βραβείων.

Διακρίσεις:
Υποψήφιο στη μεγάλη λίστα του Booker και σύμφωνα με την Amazon περιλαμβάνεται στις λίστες με τα βιβλία της χρονιάς των:The New Yorker, The Paris Review, The New York Times (selected by Dwight Garner), GQ, The Washington Post, Esquire, NPR, Slate, Vulture, theSan Francisco Chronicle, The Guardian (London), The Telegraph (London), The Evening Standard (London), The Philadelphia Inquirer, The Miami Herald, The Millions, BuzzFeed, The New Republic (Best Debuts of the Year), Kirkus Reviews, Publishers Weekly (One of the Ten Best Books of the Year)

***

Τίτλος: The Gustav Sonata
Συγγραφέας: Rose Tremain
Εκδόσεις: Chatto & Windus, 2016

Λίγα λόγια για την πλοκή:
Το βιβλίο διαδραματίζεται στην Ελβετία γύρω από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Είναι η ιστορία ενός πεντάχρονου αγοριού του Gustav και του καλύτερου του φίλου, του Anton, τον οποίο γνωρίζει στο νηπιαγωγείο. Πρόκειται ουσιαστικά για ένα Bildungsroman στο οποίο πρωταρχικό ρόλο έχει η εξέλιξη της σχέσης των δύο φίλων, μέχρι τα γεράματά τους και το σημείο που ο Anton γίνεται διακεκριμένος πιανίστας. Η πλοκή ξεδιπλώνεται αργά, με αρκετές αναφορές στο παρελθόν του γονέων του Gustav. Από την αρχή μαθαίνουμε για την αυταρχικότητα της μητέρας του, ενώ έπειτα αποκαλύπτεται και ο ρόλος που έπαιξε ο πατέρας του, όπου ως αστυνόμος βοηθούσε παράνομα τους Εβραίους που έφταναν στην Ελβετία. Όλο αυτό σχετίζεται άμεσα με την αυστηρή ανατροφή του Gustav και τα καταπιεσμένα συναισθήματα τα οποία ο αναγνώστης δεν μπορεί παρά μόνο να υποψιαστεί.

Τι μου άρεσε:
Οι ξένες κριτικές είπαν ότι το βιβλίο είναι “pitch perfect”. Θα συμφωνήσω λέγοντας ότι η γραφή της Remain είναι αψεγάδιαστη, ακριβής και μετρημένη όσο χρειάζεται. Σίγουρα πρόκειται για ένα τέλειο -από τεχνική άποψη- μυθιστόρημα που καταφέρνει να σου κρατήσει το ενδιαφέρον παρά τον συγκρατημένο συναισθηματισμό του. Δεν θα ήταν υπερβολή να πω ότι στη χώρα μας οι συγγραφείς που μπορούν να γράψουν με τέτοια τεχνική αρτιότητα είναι ελάχιστοι. Κι αυτό υποψήφιο για αρκετά βραβεία κατάφερε να αποσπάσει τις καλύτερες κριτικές. Αν με ρωτήσετε, είναι μάλλον στα τρία καλύτερα μυθιστορήματα που διάβασα πέρυσι.

Τι έγραψαν:
“The Gustav Sonata is a magnificent novel, heartbreaking, unsentimental and beautifully written, and it reinforces my opinion that there are few writers out there with the dexterity or emotional intelligence to rival that of the great Rose Tremain.” John Boyne, The Irish Times

***

Τίτλος: Lincoln in the Bardo
Συγγραφέας: George Saunders
Εκδόσεις: Random House, 2017

Το βιβλίο, το οποίο βραβεύτηκε με το βραβείο Booker 2017, κυκλοφορεί και στα ελληνικά με τίτλο Λήθη και Λίνκολν από τις εκδ. Ίκαρος και μετάφραση του Γ. Ι. Μπαμπασάκη.

Αναλυτική κριτική, στα ελληνικά, έχω γράψει εδώ.